Tìm hiểu về bệnh viêm xoang

Bùi Khắc Hậu

Thực phẩm kỵ viêm xoang

Cũng như nhiều bộ phận khác của cơ thể, xoang mũi - không gian eo hẹp trong xương mặt không ngần ngại ra cảnh báo đối với chúng ta khi có chuyện gì đó bất ổn. Phản ứng của mỗi người đối với bệnh viêm xoang khác nhau, nhưng bất ngờ là thức ăn chúng ta sử dụng hàng ngày có thể tác động đến quá trình này.

Nên tránh sữa và sản phẩm từ bơ sữa nếu muốn đẩy lùi viêm xoang. Trong rãnh xoang, chất nhầy sẽ làm hỏng đường dẫn lưu, không khí khó mà đi lên hoặc xuống, tạo một môi trường lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn. Tranh luận chưa có lời giải đáp hiện nay là liệu các sản phảm sữa có thể tăng quá trình sản sinh chất nhầy hay chỉ làm nước mũi đặc thêm thành mủ. Tuy nhiên, khi đã xuất hiện triệu chứng bệnh thì tình trạng khó thở và khó chịu là như nhau. Ăn tối muộn có thể ảnh hưởng đến viêm xoang. Không kể những người bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, những ai có vấn đề về xoang và có thói quen ăn trong khoảng 1 giờ trước khi đi ngủ, dòng chảy ngược rất có thể liên quan đến xoang. Về mặt khoa học, khoang mũi có liên hệ với hệ thống tiêu hóa mà không có đường phân chia nào cả, một dòng di chuyển từ mũi sẽ xuống dạ dày. Vì thế, nếu có sự trào ngược dạ dày, kết quả là một số chất có thể đẩy lên khoang mũi, nó bao gồm cả acid và một phần thức ăn đang được tiêu hóa, nên gây viêm sưng. Tương tự, thức ăn mang tính kích thích chứng ợ nóng hay trào ngược acid cũng có thể là "thủ phạm" của viêm xoang. Tiến sỹ Joshua Makower, chuyên gia người Mỹ rất có kinh nghiệm trong chữa trị bệnh viêm xoang mạn tính cho biết: "Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm xoang, nhưng điều quan trọng là chỉ ra những thực phẩm có khả năng ảnh hưởng tới bệnh trước khi xem xét phẫu thuật hay dùng thuốc chữa trị. Cơ chế này vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng nhưng một giả thuyết tin cậy là sự trào ngược acid dạ dày khiến cho vùng mũi - họng bị kích thích, viêm sưng, kết quả là đường rãnh này bị sưng phồng, nghẽn - hay chính là viêm xoang.

Thực phẩm nên kiêng kỵ khác chính là đồ uống có caffein và rượu. Cho dù uống 1-2 cốc rượu cũng có thể làm dịch nhầy đặc lại hay co vùng sưng ở mũi và xoang nhưng rượu vẫn là chất khử nước, nó có tác dụng như một chất lợi tiểu kích thích việc đào thải nước nên cơ thể sẽ thiếu nước để đẩy dịch nhớt ứ đọng trong xoang. Tương tự, đồ uống có cồn cũng như cà phê, soda thường gây ra ợ nóng, dẫn đến trào ngược khí ra khỏi dạ dày, không tốt cho những người bị viêm xoang.

Khi bị viêm xoang, chế độ ăn uống nên thế nào? Cơ thể cần nước, đơn giản không chỉ là cung cấp nhu cầu thiết yếu cho các cơ quan vận hành bình thường. Khi điều trị viêm xoang, lưu ý hàng đầu là uống nhiều nước càng tốt vì nó làm loãng chất nhầy, làm bong lớp mũi đặc và tạo rãnh thông thoáng. Nước ép hoa quả cũng là gợi ý tốt nhưng lưu ý tránh dùng nhiều đường vì đường và một số chất khác có thể làm mũi nhầy đặc lại.

Một trong những biện pháp giảm viêm xoang hiệu quả tại nhà là xông xoang mũi trong nước nóng - dùng khăn trùm đầu để hít thở cùng với hơi nóng bốc lên từ nước nóng. Một cốc trà nóng cũng có thể là một liệu pháp xông hơi tốt cho mũi. Hơi nước và độ ẩm vào mũi, miệng và phía sau họng sẽ làm mũi đặc tan chảy. Bên cạnh đó, nếu không nghi ngờ gì về mối liên quan giữa miệng và xoang thì hãy nhớ đến món cánh gà sốt nóng. Mùi vị và acid có trong món ăn này có thể ngay lập tức phá vỡ và làm bong màng dính, làm chúng chảy ra và tạo cảm giác xoang mũi được làm sạch. Nên bổ sung thêm vitamin A, C và E để tăng cường sức đề kháng như cà rốt, gấc, củ cải, đậu đao, bạc hà...

Yến Chi
(Theo health.msn)

Dự phòng viêm xoang, viêm mũi dị ứng

Việc quan trọng là tránh viêm mũi. Chúng ta không nên ở những nơi không khí bị ô nhiễm (bụi, khói, thuốc lá...). Nếu cơ thể bị dị ứng với một chất hay thức ăn nào đó, chúng ta hãy tránh xa. Ăn uống đầy đủ để có sức đề kháng. Vệ sinh thân thể, năng rửa tay, rửa mặt, không tắm ở nơi nước bẩn là những biện pháp phòng ngừa có hiệu quả. Cần giải quyết triệt để bệnh khi bị cảm cúm, viêm đường hô hấp trên, tránh để bệnh lâu ngày sẽ tiến triển thành viêm xoang. Để dự phòng viêm xoang hàm do răng, phải kiểm tra và điều trị có hệ thống những răng hàm trên bị thương tổn và nghi ngờ. Nếu xoang bị hở khi nhổ răng, phải điều trị kháng sinh và tránh những động tác không cần thiết làm bệnh nặng thêm. Nếu một chân răng bị đẩy vào xoang, cần lấy ra ngay hoặc đục mổ xoang để lấy, phối hợp với dùng kháng sinh.

Thực phẩm ưu tiên

+Uống đủ hai lít nước trong giờ làm việc bằng cách uống đều đặn mỗi giờ. Đừng quên là muốn tống khứ đàm nhớt ứ đọng trong xoang, lý do gây kích ứng đường hô hấp, thì trước hết phải làm loãng.

- Tăng lượng kẽm dự trữ cho cơ thể vì đa số người viêm xoang thường thiếu khoáng tố này. Nếu không dị ứng với hải sản thì nghêu sò là món ăn nên được chú trọng. Nếu không được thì mễ cốc như đậu phộng, hột bí là giải pháp phòng hờ. Các loại cá biển chứa nhiều dầu béo 3-Omega như cá hồi, cá mòi, cá nục... cũng là món ăn có ích vì 3-Omega có tác dụng tương tranh với các tác chất thúc đẩy phản ứng viêm tấy trên đường hô hấp.

- Áp dụng hoạt chất kháng sinh trong dâu tây, củ hành, gừng thay vì vội vã nuốt ngay thuốc kháng sinh đời mới rồi vô tình tiếp tay cho hiện tượng lờn thuốc.

- Tiếp tế sinh tố C nhiều hơn thường ngày bằng cách đưa ớt bị, chanh, bưởi... vào thực đơn, càng nhiều càng tốt.

- Bổ sung tiền sinh tố A, nhân tố cần thiết để bảo vệ cấu trúc khoẻ mạnh của niêm mạc, chẳng hạn với khoai lang ta, đu đủ, bí rợ...

- Kết hợp các món ăn dẫn xuất từ đậu nành trong khẩu phần để cung cấp canxi, khoáng tố cần thiết cho chức năng chống dị ứng của tuyến thượng thận.

Thực phẩm nên tránh:

- Tất cả món ăn đã từng gây dị ứng.

- Tất cả các loại thực phẩm công nghệ có chứa bột sữa vì đây có thể là yếu tố xúc tác cho phản ứng dị ứng dẫn đến viêm xoang.

- Nước uống quá lạnh vì khác biệt nhiệt độ chẳng khác nào một loại stress đối với niêm mạc vùng hầu họng và đường hô hấp.

- Muốn điều trị viêm xoang tất nhiên không thể loại bỏ biện pháp cách ly với môi trường ô nhiễm và dùng thuốc đặc hiệu. Vì bệnh có khuynh hướng dễ tái phát và chắc chắn đến lúc nào đó sẽ tái phát nên người bệnh khó tránh phản ứng phụ của thuốc. Biết cách ăn uống mỗi lần viêm xoang chính là giải pháp giúp thu ngắn liệu trình để nhờ đó góp phần giới hạn phản ứng phụ của dược phẩm

Viêm mũi dị ứng dễ nhầm với viêm xoang

Viêm mũi dị ứng là một bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng gặp nhiều hơn ở tuổi thanh niên và trung niên. Viêm mũi dị ứng tuy không gây nguy hiểm cho người bệnh nhưng thường mắc bệnh mạn tính, kéo dài và gây nhiều phiền toái, khó chịu cho người bệnh nhất là có một số triệu chứng có khi xảy ra liên tiếp trong một thời gian ngắn nhưng gây khó chịu như hắt hơi, sổ mũi. Viêm mũi dị ứng đôi khi dễ nhầm với bệnh viêm xoang.

Nguyên nhân của viêm mũi dị ứng là gì? Có một số giả thuyết giải thích về nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng chủ yếu do phản ứng của cơ thể khi gặp vật lạ (dị nguyên) đối với cơ thể, ví dụ như bụi, phấn hoa, lông chó, mèo, bào tử nấm (nấm mốc)... Những tác nhân này thường đóng vai trò như một kháng nguyên không hoàn toàn khi gặp kháng thể (có trong cơ thể) tương ứng thì xảy ra hiện tượng phản ứng. Hiện tượng phản ứng dị ứng này xảy ra ngay ở lớp nhày niêm mạc của hệ thống đường hô hấp trên như mũi, họng, xoang... gây nên hiện tượng viêm và kích thích niêm mạc. Viêm mũi dị ứng có liên quan đến các cơ địa dị ứng. Thông thường người bị viêm mũi dị ứng gặp ở người có cơ địa dị ứng nhiều hơn như viêm da dị ứng, mề đay mạn tính, tổ đỉa... Chính vì vậy cùng một tác nhân gây kích thích nhưng có người bị bệnh viêm mũi dị ứng nhưng cũng có người không bị. Các tác nhân gây kích thích cũng có thể theo đường hô hấp nhưng cũng có thể vào cơ thể theo đường qua da, hoặc theo đường ăn uống. Biểu hiện của viêm mũi dị ứng như thế nào? Hầu hết người bị viêm mũi dị ứng có nhiều triệu chứng giống nhau như ngứa mũi, chảy mũi nước, đặc biệt là hắt hơi hàng tràng liền. Nếu đã thành mạn tính thì có thể nghẹt mũi gần như thường xuyên, ù tai, nhức đầu (dễ nhầm với viêm xoang).

Một số trường hợp viêm mũi mạn tính kéo dài có thể có hiện tượng loạn khứu giác (mất mùi) hoặc ngủ ngáy do nghẹt mũi. Người ta phân viêm mũi dị ứng thành 2 loại chính là viêm mũi dị ứng theo mùa và viêm mũi dị ứng có quanh năm. Viêm mũi dị ứng theo mùa là tùy thuộc vào thời tiết từng mùa xuất hiện các loại dị nguyên trong gió như phấn hoa, nấm mốc... Viêm mũi dị ứng quanh năm tức là mùa nào cũng có thể bị viêm mũi dị ứng do có liên quan đến một số dị ứng nguyên như côn trùng (mò, mạt, bọ chét, ve...), bụi trong nhà, lông súc vật nuôi trong nhà nhất là lông của mèo, chó...

Bệnh viêm mũi dị ứng tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây nhiều phiền toái cho người bệnh và do vậy ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ. Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị thoả đáng thì nó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm xoang dị ứng, polyp mũi, polyp xoang...

Cách phòng bệnh viêm mũi dị ứng Viêm mũi dị ứng đa dạng và nhiều nguyên nhân, những trường hợp có cơ địa dị ứng cần cảnh giác cao với viêm mũi dị ứng. Để góp phần hạn chế bị viêm mũi dị ứng không nên nuôi chó, mèo trong nhà. Hạn chế đến mức tối đa không tiếp xúc với chúng. Cần vệ sinh định kỳ chăn, ga, gối, đệm, vải bọc ghế, bọc đệm. Nhà ở cần thoáng, mát, sạch sẽ, tránh ẩm ướt nếu làm được như vậy sẽ hạn chế nấm mốc phát triển. Cần vệ sinh răng miệng hàng ngày nhất là đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Hạn chế đến mức tối đa hút thuốc lá, thuốc lào. Tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với bụi. Cần đeo khẩu trang khi quét dọn nhà và lúc ra đường. Những lúc giao mùa, thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh cần giữ ấm cơ thể (mặc ấm) nhất là vùng cổ, mũi.

Khi bị bệnh viêm mũi dị ứng nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tai, mũi, họng. Không nên tự chẩn đoán bệnh cho mình và tự mua thuốc để điều trị. PGS.TS.TTƯT.

Bùi Khắc Hậu - Skđ